Calathea (Kalatea), znana również jako ostrzeszyn, jest rośliną tropikalną występującą w wielu odmianach cenionych ze względu na wyjątkowo ozdobny i zróżnicowany rysunek na liściach. Calathea w naturze porasta dolne piętra lasów tropikalnych, co warunkuje sposób jej uprawy w domu. Obejrzyj nasz film i przeczytaj ten wpis, aby dowiedzieć się więcej o pielęgnacji kalatei. Dowiesz się jak i jaką wodą podlewać kalateę, na jakim stanowisku będzie jej najlepiej, w jaką ziemię ją posadzić i jakich problemów w uprawie możemy się spodziewać.
Calathea (Kalatea) pielęgnacja: spis treści
Kalatea – skąd pochodzi i jak rośnie w naturze
Calathea i Goeppertia to rodzaje roślin tropikalnych z rodziny marantowatych. W naturze porastają dolne partie lasów tropikalnych obu Ameryk. Od niedawna około 200 gatunków, które wcześniej przypisywano do rodzaju Calathea, obecnie należy do rodzaju Goeppertia. Jednak wciąż nazywa się te rośliny doniczkowe kalateami i pielęgnacja obu tych rodzajów jest do siebie podoba. Dlatego w tym wpisie będziemy stosować nazwy calathea lub kalatea mając na myśli oba te rodzaje roślin:)
W naturze kalatee rosną w cieple i bardzo wysokiej wilgotności powietrza. Do ich pięknych liści nie dociera bezpośrednie światło słoneczne. To wszystko sprawia, że mogą sprawiać nieco trudności początkującym roślinomaniakom, ale zdecydowanie warto dać tym roślinom szansę i spróbować odtworzyć ich naturalne warunki w domu!
Młode liście calathei
Na początek rozwiewamy pierwszą wątpliwość, z którą często się do nas zwracacie! To normalne, że młode liście kalatei są jasne i początkowo zwinięte w rurkę. Z czasem nabiorą intensywniejszych barw i się rozwiną – tak wygląda sposób wzrostu tych roślin. Problem zaczyna się, gdy zwijają się starsze liście kalatei. Najczęściej oznacza to, że kalatea jest atakowana przez szkodnika lub nie odpowiadają jej obecne warunki.
Calathea – jak dbać?
Kalatea zdecydowanie nie odnajdzie się w suchym, chłodnym mieszkaniu. Nie powinna też stać w pobliżu przeciągów i kaloryferów. Z jednej strony lubi stale wilgotną glebę, z drugiej – nie znosi przelania. Parapet przy południowym oknie również nie jest tutaj wskazany – to rośliny, które lubią mocno rozproszone promienie słoneczne. Jakie warunki zatem należy zapewnić kalatei i innym marantowatym?
Stanowisko i nasłonecznienie – gdzie postawić kalateę?
Calathea lubi stanowisko jasne do półcienistego, z dala od bezpośredniej ekspozycji słonecznej i źródeł ciepła typu kaloryfer. W naturze dochodzi do niej światło mocno przefiltrowane przez gałęzie drzew. Ponadto wiele odmian kalatei ma ciemnobordowe spody liści, dzięki którym zatrzymują w liściach światło, co pozwala im przystosować się do nieco ciemniejszych stanowisk. Dobrym miejscem dla kalatei będzie np. regał kawałek oddalony od południowego okna lub okolice okna wschodniego. Przy zbyt dużej ilości bezpośredniego światła, piękne liście kalatei mogą doznać oparzeń, liście zaczną się zwijać a ich końcówki staną się suche.
Kalatee są znane również jako rośliny modlitewne (ang. prayer plants), przez ruchy liści w reakcji na różne natężenie światła. U różnych gatunków jest to mniej lub bardziej widoczne, ale zdecydowanie warto to zaobserwować! Zróbcie zdjęcie swojej kalatei w słoneczne południe i wieczorem, po zachodzie słońca. Na pewno dostrzeżecie różnicę!:)
Wilgotność powietrza – calathea kocha nawilżone powietrze!
Przy uprawie kalatei bardzo ważne jest zadbanie o wysoką wilgotność powietrza – najlepszy będzie nawilżacz powietrza, ewentualnie grupowanie dużej ilości roślin i ustawianie ich na podstawkach z mokrym żwirkiem lub keramzytem. Wilgotność minimalna to 50% – w takiej wilgotności powinna dać sobie radę np. Calathea Beauty Star. Jednak warto postarać się o wilgotność powietrza na poziomie 60% i wyżej. Jeśli jesteś posiadaczem/posiadaczką witryny, gdzie panują iście tropikalne warunki – kalatea będzie tam miała jak w raju.
O zraszaniu liści roślin doniczkowych
Zraszanie liści jest popularną, ale raczej mało skuteczną metodą podnoszenia wilgotności powietrza. Taki zabieg podnosi wilgotność powietrza jedynie na krótki okres czasu, a nieumiejętnie przeprowadzony – może przynieść więcej szkody niż pożytku. Przy zraszaniu kalatei (i innych roślin doniczkowych!) pamiętajmy, aby robić to bardzo drobną mgiełką miękkiej wody i z odległości kilkudziesięciu centymetrów. Nie zraszajmy młodych, dopiero rozwijających się liści. Zraszajmy tylko w pomieszczeniach o dobrej cyrkulacji powietrza, aby woda jak najszybciej wyparowała z liści. Nie róbmy tego również wtedy, kiedy na liście padają silne promienie słoneczne. Nieumiejętnie zraszanie roślin może zwiększyć ryzyko wystąpienia chorób grzybowych, a także sprzyjać pojawianiu się nieestetycznych plam i przebarwień na liściach.
Poznaj inne sposoby na zwiększenie wilgotności otoczenia: https://www.jungleboogie.pl/blog/jak-zwiekszyc-wilgotnosc-powietrza/
Calathea – jak podlewać?
Pod względem podlewania kalatee to prawdziwe księżniczki. Są takie rośliny, które wybaczą nam nawet chłodną wodę z kranu… kalatee do nich nie należą:) Calathea jest bardzo wrażliwa na wysokie stężenie soli mineralnych i chlor, dlatego twarda woda z kranu raczej nie przyniesie dobrych efektów na naszych marantowatych. Delikatne korzenie kalatei są również wrażliwe na zbyt zimną i zbyt ciepłą wodę. Jak zatem podlewać te rośliny doniczkowe?
Jaką wodą podlewać?
Calathea najlepiej znosi wodę w temperaturze pokojowej. Powinna być to również woda np. przegotowana i odstana lub przefiltrowana w dzbanku filtrującym. Jeśli jesteś posiadaczką lub posiadaczem akwarium – taką wodą również możesz podlewać wszelkie marantowate.
Jak często podlewać kalatee?
Podlewamy nieco częściej niż inne rośliny, tak, by ziemia nigdy całkiem nie przeschła, jednak roślina również nie może stać w wodzie – zawsze wylewamy nadmiar wody z osłonki lub podstawki. Odpowiednio nawilżona ziemia to taka lekko wilgotna, niemal sucha. Nie powinna nigdy wyschnąć na wiór, ale nie powinniśmy również podlewać kalatei, gdy ziemia jest jeszcze całkiem mokra. W obu przypadkach szybko zobaczymy po liściach, że coś naszej roślinie nie odpowiada. Na początku drogi z kalateami polecamy korzystać z higrometru glebowego. Kalateę podlewamy przy wskaźniku 4.
Dowiedz się jak podlewać rośliny: https://www.jungleboogie.pl/blog/jak-podlewac-rosliny/
Nawożenie
Jeśli chodzi o nawożenie calathei – bardzo dobrze sprawdzają się wszelkie biohumusy i nawozy organiczne. Mają one zazwyczaj niższe stężenie makroelementów niż nawozy mineralne, więc ciężej naszą roślinę przenawozić i doprowadzić do spalenia korzeni i liści.
Calathea wymaga nawożenia od marca do września. Warto ten zabieg wykonywać co około dwa tygodnie i stosować dawkę zalecaną przez producenta danego nawozu. Jesienią i zimą możemy zrezygnować z nawożenia – w tym okresie kalatei zdecydowanie wystarczy sama woda. Jednak jeśli widzimy, że mimo zimy nasza roślina intensywnie rośnie – możemy ją dokarmić raz w miesiącu, najlepiej połową zalecanej dawki nawozu.
Na jungleboogie.pl znajdziesz wiele nawozów, które nadadzą się do kalatei. Są to np. nawozy typu biohumus lub nawozy organiczne od firmy BioBizz: https://www.jungleboogie.pl/tag-produktu/nawoz/
Calathea a podłoże – w jaką ziemię posadzić?
Mimo, że calathea lubi podłoże, które trochę dłużej trzyma wodę, to absolutnie nie poradzi sobie przez dłuższy czas w ciężkim i zbitym podłożu produkcyjnym. Ziemia produkcyjna jest często bardzo jałowa, a także nieregularnie schnie – wierzch ziemi może być wyschnięty niemalże na kamień, a w środku ziemia może być jeszcze bardzo mokra. Dlatego po zakupie, a potem raz do roku, polecamy przesadzić kalateę do lekko kwaśnej, przepuszczalnej mieszanki. Do ziemi uniwersalnej warto dodać trochę włókna kokosowego, a także sporo perlitu lub wermikulitu. Opcjonalnie można również dodać chipsy kokosowe lub korę sosnową oraz worm casting. W Jungle Boogie znajdziesz gotowe mieszanki podłoża dla calathei i marantowatych, które naszym zdaniem świetnie się sprawdzają przy uprawie tych roślin.
Podłoże do calathei 2l
Ziemia do calathei, czyli mieszanka podłoży charakteryzuje się lekkością i podwyższoną absorpcją wody, a także pH o nieco niższym odczynie. Dłużej zatrzymuje wilgoć, nie pozwalając kalatei zbyt szybko przeschnąć, a jednocześnie jest na tyle lekkie, że nie doprowadza do gnicia korzeni.
Skład: podłoże uniwersalne Jungle Boogie, włókno kokosowe, torf kwaśny, perlit
1 litr wystarcza do przesadzenia jednej rośliny w doniczce o średnicy 12-13 cm.
Jak rozmnożyć kalateę?
Niestety, w przeciwieństwie do maranty, calathea nie ma tzw. kolanka, które umożliwiłoby rozmnażanie rośliny przez sadzonki pędowe. Najłatwiej rozmnożyć kalateę poprzez podział bryły korzeniowej podczas przesadzania. Rozdzielone w ten sposób sadzonki możemy posadzić w osobnych doniczkach.
Szkodniki i problemy w uprawie kalatei
Na nieodpowiednią pielęgnację calathea zazwyczaj reaguje bardzo szybko – plamami na liściach z powodu twardej wody, opadaniem i chrupkością na przesuszenie, zwijaniem liści z powodu zbyt dużej ilości światła. Może też się zdarzyć choroba grzybowa, jednak w przypadku kalatei dość trudną ją odróżnić od plam związanych z nieodpowiednim podlewaniem. Z tego względu tak ważne jest stosowanie odpowiedniej wody do podlewania.
W uprawie kalatei i innych marantowatych mogą się zdarzyć również szkodniki, szczególnie przędziorki i wciornastki. Warto regularnie przeglądać spody liści, aby wyłapać szkodnika jak najszybciej – wtedy walka z nim będzie zdecydowanie łatwiejsza.
Przędziorek na liściach calathei
Przędziorka rozpoznamy po drobnych, białych jajeczkach na spodach liści. Najczęściej zauważamy go, gdy tych jajeczek jest już całkiem sporo. Dorosły przędziorek to pomarańczowy pajączek, który zostawia drobne oprzędy na liściach i pędach. Sygnałem, że winowajcą niezadowalającego stanu naszej rośliny może być przędziorek, są również jaśniejsze plamki na liściach (to ślady po ugryzieniach) i matowe blaszki liściowe. Liście mogą również zwijać się i zasychać.
Pierwszym krokiem po zauważeniu przędziorka lub innego szkodnika powinno być odseparowanie zaatakowanej rośliny od pozostałych roślin. Warto przejrzeć wszystkie rośliny, które stały w pobliżu, aby upewnić się, że insekty nie rozprzestrzeniły się po naszej kolekcji. Następnie powinniśmy dokładnie umyć zaatakowaną roślinę, np. wodą z mydłem. Najefektywniejszym sposobem walki z przędziorkiem jest niestety oprysk chemiczny, dlatego warto go zastosować, gdy roślina wyschnie po wstępnym myciu. Środki dedykowane przędziorkom to np. Sanium, Nissorun, Ortus, Floramite. Zazwyczaj oprysk należy powtórzyć po około 2 tygodniach. Osobiście polecamy opryskaną roślinę włożyć na kilka godzin do plastikowego worka, aby substancje czynne na pewno wszędzie dotarły.
Przędziorki to insekty, które wyjątkowo szybko uodparniają się na substancje stosowane w opryskach chemicznych. Dlatego nie warto przesadzać z tymi środkami ochrony roślin, a w przypadku potrzeby kilkukrotnego stosowania – zmieniać rodzaj oprysku.
Przy stosowaniu środków chemicznych pamiętajcie również o odpowiedniej ochronie – rękawiczkach, maseczce i odpowiedniej wentylacji pomieszczenia. Oprysk najlepiej robić na dworze, jednak nie przy silnym wietrze.
Wciornastki
Wciornastek to drugi szkodnik, którego najczęściej możemy spotkać na naszych marantowatych. Zostawia on srebrzyste, nieregularne przebarwienia na liściach. Na spodach liści powinniśmy dostrzec jasne, przecinkowate larwy i/lub czarne, również przecinkowate osobniki dorosłe. Przy małej inwazji możemy umyć roślinę, a po wyschnięciu zastosować olejek Neem. Jednak jeśli szkodnika jest dużo i powraca mimo stosowania naturalnych metod walki, warto sięgnąć po oprysk chemiczny, np. Mospilan lub Karate Zeon. Podobnie jak w przypadku przędziorków – warto włożyć roślinę po oprysku na parę godzin do plastikowego worka, a sam oprysk powtórzyć po około dwóch tygodniach.
Mamy nadzieję, że post okazał się dla Ciebie przydatny. W komentarzach możesz zadawać dodatkowe pytania – postaramy się pomóc!
Obejrzyj naszą kolekcję Calathei: https://www.jungleboogie.pl/tag-produktu/calathea/
